Alaş Otonomu (Kazakça: Алаш Автономиясы, Alaş Avtonomïyası; Rusça: Алашская автономия, Alaşskaya avtonomiya), Rus İmparatorluğu'nun yıkılmasının ardından 1917-1920 yılları arasında varlığını sürdüren ve Kazakların yaşadığı topraklarda kurulan özerk bir devlettir. Başkenti Semei (Semey) şehriydi.
Arka Plan: 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında, Rus İmparatorluğu'nun Orta Asya'daki etkisi artarken, Kazak aydınları arasında ulusal bilinçlenme hareketleri başlamıştır. Bu dönemde Ceditçilik gibi akımlar da bölgede etkili olmuştur. 1905 Rus Devrimi'nin ardından kısmi siyasi özgürlüklerin tanınması, Kazak aydınlarının örgütlenmesi için bir zemin oluşturmuştur.
Alaş Hareketi: Alaş Otonomu'nun kurulmasında önemli rol oynayan Alaş Hareketi, Kazak aydınlarının öncülüğünde gelişen siyasi bir harekettir. Alaş Partisi, 1917 yılında kurulmuş ve Kazak halkının haklarını savunmayı amaçlamıştır. Partinin liderleri arasında Alihan Bökeyhanov, Ahmet Baytursunov ve Mirjakıp Dulatov gibi önemli isimler yer almıştır.
Kuruluş: 1917 Rus Devrimi'nin ardından Rus İmparatorluğu'nun otoritesi zayıflamış ve farklı bölgelerde bağımsızlık veya özerklik ilanları başlamıştır. 13 Aralık 1917'de, Orenburg şehrinde toplanan Tüm Kazak Kongresi'nde Alaş Otonomu ilan edilmiştir. Kongrede, Alaş Partisi'nin programı kabul edilmiş ve bir hükümet kurulmuştur.
İç Savaş Dönemi: Alaş Otonomu, Rus İç Savaşı'nın yaşandığı dönemde varlığını sürdürmüştür. Bolşevikler ve Beyaz Ordu arasındaki çatışmalar, Kazak topraklarını da etkilemiştir. Alaş hükümeti, önceleri Beyaz Ordu ile işbirliği yapmış, ancak daha sonra Bolşeviklerle müzakerelere başlamıştır.
Sonu: 1920 yılında, Bolşevikler Rus İç Savaşı'nı kazanmış ve Orta Asya'da Sovyet iktidarını kurmuşlardır. Alaş Otonomu, 26 Ağustos 1920'de feshedilmiş ve toprakları Sovyetler Birliği'ne bağlı Kazak Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne dahil edilmiştir.
Alaş Otonomu, demokratik bir cumhuriyet olarak tasarlanmıştı. Alaş Partisi'nin programı, halk egemenliğine, eşitliğe ve hukukun üstünlüğüne dayanıyordu. Otonominin yasama organı, halk tarafından seçilen milletvekillerinden oluşan bir meclis olan Alaş Orda'ydı. Yürütme yetkisi ise Alaş Orda tarafından seçilen hükümete aitti.
Alaş Otonomu, günümüz Kazakistan'ının büyük bir bölümünü kapsamaktaydı. Otonominin sınırları, Kazakların çoğunlukta olduğu bölgeler esas alınarak belirlenmişti.
Alaş Otonomu, kısa ömrüne rağmen Kazakistan tarihinde önemli bir yere sahiptir. Alaş Hareketi ve Alaş Otonomu, Kazak ulusal kimliğinin oluşmasında ve Kazakistan'ın bağımsızlık mücadelesinde önemli bir rol oynamıştır. Alaş aydınları, Kazak edebiyatının, kültürünün ve dilinin gelişmesine önemli katkılarda bulunmuşlardır. Sovyet döneminde Alaş hareketinin liderleri ve üyeleri baskı görmüş, ancak bağımsızlık sonrası Kazakistan'da itibarları iade edilmiştir.